Zabrodzie
Sołectwo Zabrodzie położone jest w zachodniej części Niecki Nidziańskiej na Wyżynie Miechowskiej na wysokości od 280 do 322 m n.p.m. Wieś jest rozciągnięta z północnego – zachodu na południowy – wschód, wzdłuż wschodniego brzegu starorzecza rzeki Uniejówka, dopływu rzeki Pilica.
Zabrodzie sąsiaduję od południowego – wschodu z Żarnowcem, od zachodu z Łanami Małymi, od północy Łanami Wielkimi i Średnimi, a od wschodu i południowego- wschodu z wsią Koryczany.
Tereny Zabrodzia położone na południowy – wschód pomiędzy starorzeczem, a prawym brzegiem nowego koryta rzeki Uniejówka, to tereny zielone, czyli łąki i pastwiska okresowo zalewane. Natomiast tereny położone na prawym brzegu starorzecza to pas zabudowy oraz tereny użytkowane rolniczo. Część rozproszonych zagród znajduje się przy skrzyżowaniu drogi Żarnowiec – Koryczany, a także drodze Żarnowiec – Łany Wielkie. Pojedyncze zagrody Zabrodzia stanowią przedłużenie południowego pasma zabudowy Łany Średnie.
Główna oś wsi to droga powiatowa, prowadząca od Żarnowca przez skrzyżowanie dróg, wzdłuż głównego pasma zabudowy wsi, przechodzącego dalej w drogę polną po wschodniej stronie wsi, prowadzącą w stronę łąk i pól uprawnych. Północnym skrajem terytorium biegnie utwardzona powiatowa droga z Żarnowca do Łan Średnich i Koryczan. Do tych dróg doprowadzone są lokalne prostokreślne, pourządzeniowe drogi z połowy XIX wieku, prowadzące do pól uprawnych i terenów zielonych.
Układ siedlisk i ich zabudowa zachowana jest w tradycyjnym rozplanowaniu zagród z budynkiem mieszkalnym przy drodze i budynkami gospodarczymi wzniesionymi na jego tyłach w głębi działki siedliskowej Do dziś w niektórych zagrodach istnieją relikty dawnej zabudowy drewnianej.
HISTORIA
Pierwotnie wieś ta wchodziła w skład miasta Żarnowiec i była jego przedmieściem. Źródła z 2 połowy XVIII wieku wzmiankują o istnieniu tu sołectwa i królewskiego folwarku.. W 1869 r. decyzją komisji ukazowej zespół osadniczy odłączono od Żarnowca i utworzono samodzielny zespół osadniczy w odrębnych granicach z czytelnym układem dwustronnej ulicówki.
Lata
|
Ilość domów
|
Ludność ogółem
|
w tym Żydów
|
1790 r.
|
10
|
110
|
-
|
1791 r.
|
21
|
122
|
-
|
1827 r
|
28
|
160
|
|
1988 r.
|
43
|
|
|
Obiekty istniejące w XV – XVI wieku
Brak danych – przedmieście Żarnowca
Obiekty istniejące w XVIII – przełom XIX/XX wieku
Folwark – 1
Źródła:
- Słownik Geograficzny, 1993, t. XIV s. 206, W. Jaskłowski, Żarnowiec i okolice, 1910,
- Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Żarnowiec – Pracownia urbanistyczno – architektoniczna – „Olkusz” s.c. 2000,
- Urząd Gminy w Żarnowcu.