Jeziorowice
Sołectwo Jeziorowice położone jest na progu strukturalnym nazywanym Próg Lelowski, na terenie niemal płaskim położonym na wysokości od 281 m n.p.m. w części zachodniej do 313 m n.p.m. w części wschodniej wsi. Obszar zespołu zajmuje północno – zachodnią część obszaru gminy Żarnowiec.
Jeziorowice sąsiadują w gminie Żarnowiec z takimi miejscowościami jak: Małoszyce, Brzeziny na wschodzie, Otolą na południu. Na zachodzie i południu z Dobrakowem, na północy z Ołudzą i Dąbrowicą, które leżą poza granicami gminy Żarnowiec.
Znaczną część zachodnią obszaru wsi zajmują tereny zalesione stanowiące drugi co do wielkości zwarty obszar leśny. Część wschodnią zajmują tereny rolnicze, a wzdłuż rzeki Żebrówki, pasem północ – południe, położone są tereny łąk i pastwisk w pourządzeniowym układzie.
Zespół ruralistyczny skupiony jest w dwóch pasach zabudowy w formie ulicówki jednostronnej:
- południowym, zwanym Kolonia Jeziorowice, położonym przy drodze Małoszyce – Jeziorowice, ciągnącym się w kierunku wschód – zachód,
- zachodnim, ciągnącym się wzdłuż doliny rzeki Żebrówki z południa na północ.
Zabudowa Kolonii Jeziorowice jest zabudową zwartą z wąskimi siedliskami położonymi wzdłuż drogi, po jej północnej stronie. Siedliska pasa zachodniego położone są luźno, po obydwóch stronach drogi.
Układy siedlisk i ich zabudowa zachowane są jeszcze w tradycyjnym rozplanowaniu z budynkami mieszkalnymi usytuowanymi przy drodze i frontem na południe oraz budynkami gospodarczymi, typu obora w niewielkiej odległości od domu i stodołą w głębi siedliska. Układy siedlisk bardziej czytelne i lepiej zachowane są w skupisku zabudowy Kolonia Jeziorowice. Wśród nowej zabudowy spotkać można relikty dawnej zabudowy drewnianej. Zachowały się pozostałości dawnego folwarku i duży kompleks zwartego lasu mieszanego.
Główną oś drogi stanowi droga Otola – Jeziorowice – Ołudza, natomiast dochodząca do tej drogi pod kątem prostym od wschodu droga z Małoszyc przez Kolonię Jeziorowice jest drogą boczną. Do dróg głównych dochodzą pod katem prostym drogi polne, ułatwiające na całym obszarze dostęp do pól uprawnych. Odrębnie poprowadzone są drogi w zachodniej, zalesionej części terytorium wsi – przecinają je drogi o przebiegu dostosowanym do terenu, jak można przypuszczać jeszcze przedurządzeniowe, do których podłączone są drogi leśne.
HISTORIA
W XV wieku była to wieś królewska wzmiankowana już przez Długosza, należąca do parafii Żarnowiec. W początkach XVI wieku źródła wymieniają w Jeziorowicach 7 kmieci. W 1627 r. w wyniku szalejącej wówczas zarazy we wsi było już tylko 3 kmieci. Około 1650 r. wieś zostaje oddana w zastaw niejakiemu Łodzińskiemu. Według lustracji z 1660 r. powstało tu wydzielone wówczas ze starostwa żarnowieckiego, starostwo niegrodowe jeziorowickie wraz z folwarkiem i przyległościami w województwie krakowskim, powiecie lelowskim. W 1771 r. Jeziorowice posiadał wraz z żoną Antoni Sikorski, miecznik chęciński, opłacając z niego kwarty 793 zł 3 gr. W 1773-75 r. na sejmie warszawskim Rzeczpospolitej, udzieliły Panu Sikorskiemu na 40 lat w posiadanie starostwo jeziorowickie za wykonanie przez niego melioracji za sumę 40 000 zł z warunkiem, że nie ustąpi z tej posiadłości wcześniej niż Skarb Rzeczpospolitej wypłaci mu rzeczoną sumę. W XIX wieku Jeziorowice wraz z folwarkiem należącym do dóbr Małoszyce zostają wcielone do majoratu Żarnowiec. Za czasów Królestwa Polskiego Małoszyce, Otola i Jeziorowice złączono w jedną całość, pod nazwą Dobra Małoszyce i nadano w 1877 r. generałowi Fejchtnerowi. W 1906 r. Jeziorowice zaliczane dotychczas do parafii p.w. św. Wojciecha w Łanach Wielkich, włączono do parafii Rokitno. W roku tym w spisach wykazano 57 gospodarstw i 44 domy. W 1988 r. w Jeziorowicach jest już 50 domów.
Lata
|
Ilość domów
|
Ludność ogółem
|
w tym Żydów
|
1789 r.
|
31
|
166
|
6
|
1790 r.
|
30
|
|
2
|
1791 r.
|
330
|
197
|
12
|
1827 r
|
|
|
|
1906 r.
|
44
|
|
|
1988 r.
|
50
|
|
|
1990 r.
|
|
197
|
|
2000 r.
|
|
247
|
|
2008 r.
|
|
236
|
|
Obiekty istniejące w XV – XVI wieku
Karczma – 1
Obiekty istniejące w XVIII – przełom XIX/XX wieku
Szkoła - 1
Folwark – 1
Źródła:
- Słownik Geograficzny, 1882, t.III s. 579, W. Jaskłowski, Żarnowiec i okolice, 1910,
- Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Żarnowiec – Pracownia urbanistyczno – architektoniczna – „Olkusz” s.c. 2000,
- Urząd Gminy w Żarnowcu.