Niemal całość obszaru to tereny rolnicze, jedynie szeroka dolina potoku płynącego z południowego – wschodu na północny – zachód i wpadającego do Udorki to obszary zielone, częściowo porośnięte krzewami.

Zespół ruralistyczny Chlina skupiony jest w trzech pasmach zabudowy:

-     pasmo zachodnie określane jako Chlina Dolna, położone jest po wschodniej stronie drogi Wolbrom – Udórz, w paśmie od południowej granicy obszaru wsi, aż po granicę z wsią Udórz. W części północno – zachodniej pasma, na północ od niego wzdłuż prawego brzegu potoku, położone jest niewielkie rozproszone pasmo zabudowy.

-     pasmo środkowe o nazwie Chlina Górna położone jest w centrum obszaru wsi, prostopadle po obydwu stronach drogi Wolbrom – Żarnowiec. Stare siedliska w tym paśmie zabudowy położone są po zachodniej stronie drogi, a pojedyncze zagrody po stronie wschodniej. Pasmo to ciągnie się prostą linią z południowego – wschodu od granicy z wsią Jeżówka w kierunku północno – wschodnim.

-     pasmo wschodnie położone w niewielkiej odległości od północno – wschodniej granicy obszaru wsi Chlina z wsią Żarnowiec. Podobnie jak pasmo zabudowy Chliny Górnej, położone jest prostopadle do drogi Wolbrom – Chlina – Żarnowiec. Jest w porównaniu z wyżej opisanymi pasmami, dość krótkim o rozproszonej zabudowie, z siedliskami położonymi po zachodniej stronie drogi powiatowej.

Chlina to zespół ruralistyczny z czytelnym układem trzech ulicówek jednostronnych w tym jednej dwustronnej, z reliktami dawnej drewnianej zabudowy wiejskiej oraz z uporządkowanym układem pól.

Układ siedlisk i ich zabudowa zachowane zostały w dawnym tradycyjnym i czytelnym jeszcze rozplanowaniu z budynkami mieszkalnymi położonymi blisko drogi i budynkami gospodarczymi zbudowanymi w tzw. okół oraz stodołą, stojącą samodzielnie w głębi siedliska.

Główną osią układu przestrzennego wsi jest droga prowadząca z Wolbromia przez Chlinę do Żarnowca, która na terenie wsi w sąsiedztwie kościoła, rozwidla się pod kątem prostym. Odcinek wschodni prowadzi do Żarnowca, a zachodni przez Udórz łączy się z drogą Pilica – Żarnowiec. Od tych dróg w poszczególnych skupiskach zabudowy odchodzą drogi lokalne, stanowiące szlaki komunikacyjne do pól uprawnych.

 

HISTORIA

Chlina została założona w 1336r. jako własność rycerska przez Leonarda Satyr (Satherus), Jakuba i Świętosława, na prawie średzkim w lesie zwanym Chlina. Sołectwo sprzedali Janowi Szklarzowi, który dostał 2 wolne łany, trzeci denar z kar, prawo zabudowania młyna i karczmy. Sołtys odpowiadał tylko we wsi i wobec 7 ławników. Wolnizna, czyli lata wolne od podatków, trwała 20 lat, natomiast sołtys zobowiązany był do wypraw wojennych na koniu wartości 2 grzywien w pancerzu z lancą i tarczą, a kmiecie musieli dawać 1 wóz z końmi, szynką i 1 ćwiartką grochu oraz po 2 skojce. Po wyprawie konie wracały do kmieci. Wszyscy dawali na wyprawę dziedzicowi po 1 skojcu z czego 1/3 pobierał sołtys. Kmiecie płacili po 10 skojców czynszu i po wiardunku dziesięciny, obiedne od kmieci wynosiła 1 grzywnę, a od sołtysa 1 werdunek. Na Wielkanoc kmiecie dawali 1 wieprza i każdy z łanu po 10 jaj i serze. Sołtys dostał prawo wyrębu drzewa w lasach dla wyrobu szkła. Dziedzice przeznaczyli 1 łan na drogi do wypędzania bydła na pastwiska. Zastrzegli dla siebie część terenów między niezidentyfikowanym rejonem Szczerbnik, aż do drogi z Miechowa do Udorza, drugą cześć dali sołtysowie od jego granic z Jelczy przez drogę do Studzieniczna. Dziedzice przeznaczają 1 łan dla kościoła, jeżeli będzie zbudowany.

W 1354-48r. świętopietrze (danina na rzecz papiestwa, tzw. denar świętego Piotra) ze wsi Chlina wynosiła 2 ½ skojca i 7 denarów.

W 1385r. sołtysem w Chlinie był Miczko Kłopot.

W 1389r. Władysław Jagiełło zatwierdził urodzonemu Piotrowi „de Hoff”, mieszczaninowi żarnowieckiemu i sołtysowi w Chlinie posiadanie sołectwa z 2 wolnymi łanami, 1 łanem blisko wsi Jelcza naprzeciw sołectwa, z młynem, stawem, karczmą, jatką rzeźniczą, ławą sukienniczą i szewską, szóstym denarem z czynszu i szóstą ćwiertnią owsa, którą dawali kmiecie raz w roku, z trzecim denarem z kar sądowych. Sołtys zobowiązany był do wypraw na koniu z lancą i w zbroi. Od tego roku Chlina wymieniana była w źródłach, jako własność królewska w starostwie żarnowieckim.

W 1470-80r. w Chlinie istniał folwark, pierwotnie należący do starostwa żarnowieckiego. Pola podzielone były na 30 łanów kmiecych oraz role i łąki plebana. Wzmiankowano o drewniany kościele św. Bartłomieja. Dziesięcina snopkowa i konopna z łanów kmiecych wartości 20 grzywien, była płacona biskupowi krakowskiemu. Dodatkowo dziesięcina snopkowa z sołectwa wartości 2 grzywien oraz meszne z każdego łana po ćwiertni żyta i ćwiertni owsa miary żarnowieckiej była płacona plebanowi w Chlinie. Do parafii w Chlinie należała również połowa Jeżówki.

W 1512r. Zygmunt Stary odnowił na prośbę szlachetnego Pawła Boskiego, sołtysa wsi królewskiej Chlina, przywilej Władysława Jagiełły z roku 1389.

W 1517r. Zygmunt Stary zezwolił Jakubowi Mayssnerowi, wójtowi sądu najwyższego prawa niemieckiego na zamku krakowskim, wykupić z rąk Pawła, Kaspra, Feliksa i Mikołaja z Beska (ziemia sanocka) sołectwo w Chlinie.

W 1518r. Zygmunt Stary zezwolił Jakubowi Mayssnerowi, wójtowi sądu najwyższego prawa niemieckiego na zamku krakowskim zapisać czynsz roczny beneficjum kościelnemu na wójtostwie wsi Chlina.

W 1521r. Zygmunt Stary zwiększył mieszkańcom wsi królewskiej Chlina przynależnej do Żarnowca robociznę 1 dnia w tygodniu wprowadzoną przez sejm toruński do 4 dni w roku, 1 na wywóz nawozu, 1 na orkę i 2 dni na żniwa, zachowując przy tym dawne obowiązki: jutrzyn, naprawy sadzawki i urządzenia łąki zwanej Powabna Łąka.

W 1529r. uposażenie plebana wynosiło: meszne z 30 ćwiertni żyta i tyle samo owsa miary lelowskiej, dziesięciny pieniężne z 6 łanów i starego folwarku w Chlinie i z folwarku Pana Borka w Udorzu, meszne i kolęda z 4 młynów i 5 karczem oraz 1 łanu sołeckiego w Jeżówce. Od 12 lat nowy folwark w Chlinie nie płacił dziesięciny.

W 1530r. w Chlinie odbył się pobór z 22 łanów, 1 karczmy dorocznej, 1 młyna dorocznego o jednym kole i 1 młyna dziedzicznego o jednym kole.

W 1532r. biskup krakowski oddał chlińskiemu plebanowi Wawrzyńcowi dziesięcinę z pól sołeckich odbierając je sołtysowi Janowi Micznerowi, który twierdził że dziesięcina ta była oddawana biskupowi krakowskiemu, a dopiero za zezwoleniem biskupa Jana Konarskiego umówił się z poprzednim plebanem Feliksem, iż będzie mu płacił 1 floren i 2 grosze, a ten w każdy piątek będzie odprawiał mszę, nauczyciel zaś będzie śpiewał antyfonę za co pleban będzie mu dawał 8 groszy.

W 1533r. w Chlinie należącej do klucza żarnowieckiego było 40 kmieci na 23 i ¾ łana, którzy dawali z łanu po 1 grzywnie. 34 kmieci płaciło po 12 denarów, za wołu płacili łącznie 1 ½ grzywny oraz dawali daniny. 5 ½ opustoszałego łana kmiecego było w dzierżawie. We wsi były lasy i młyn. Za dostawę soli z Wieliczki wieś płaciła 4 grosze.

W 1564r. Chlina była dalej w dzierżawie żarnowieckiej. We wsi było 42 kmieci na 24 łanach i 1/2 kwarty, którzy płacili czynsz w wysokości sep w owsie miary żarnowieckiej, dodatkowo kury, jajka i sery oraz oprawne i wołowe. Było 5 wolników, puste pola w dzierżawie. Wieś pracowała na folwarku w Woli Libertowskiej.

W 1752r. gromada wsi Chlina pozwała do sądu Józefa Tomickiego - dzierżawcę wsi Jeżówka, o grunty nazywane Kopaniny. Sąd po rozpatrzeniu dekretów z 1641r. i 1686 r. konsystorza krakowskiego (przedstawiciele kurii biskupiej) o dziesięciny oraz lokację wsi Chlina z 1336 r. zachowała Kopaniny w rękach dzierżawcy wsi Jeżówka.

W XVIII wieku Chlina przechodzi w posiadanie rodziny Wesslów.

W 1840r. powstał zespół kościelny składający się z kościoła parafialnego z dzwonnicą przy kościele, plebanią i organistówką, dobudowaną pod koniec XIX wieku.

W 1856r. wieś Chlina stanowiła jedną całość z dobrami Wola Libertowska, dobra te nadane zostały jenerałowi Uszakowi. Ogólna powierzchnia Chliny wynosiła wtedy 2161 mórg.

Podczas XIX – wiecznego urządzania Chlina została podzielona na trzy zespoły budownictwa określone jako Chlina Dolna, Chlina Górna i Zamiechówka.

 

 

Kościół - 1

Folwark / dwór - 1

Karczma – 1

Rzemieślnicy – 6

 

Kościół – 1

Szkoła - 1

Folwark – 1