Brzeziny
Sołectwo Brzeziny położone jest na Wyżynie Małopolskiej, na pograniczu Progu Lelowskiego i Niecki Włoszczowskiej, na wysokości od 273 do 317 m n.p.m. Wieś zajmuje środkową część obszaru gminy Żarnowiec, leżącą na lewym, zachodnim brzegu rzeki Pilica.
Brzeziny sąsiadują z takimi zespołami jak: Małoszyce na północy, Łany Wielkie na wschodzie, Otola Mała na południu i Otola na zachodzie.
Znaczną stosunkowo część terytorium zespołu przy jego północnej i południowej granicy, zajmują obszary zalesione. Środek obszaru sołectwa zajmuje sam zespół osadniczy i leżące wokół niego tereny użytkowane rolniczo. Część wschodnią terytorium wsi, leżącą w większości na prawym brzegu Pilicy, zajmują tereny zielone, czyli łąki i pastwiska.
Zespół wiejski Brzeziny położony jest długim pasmem zabudowy, przy drodze o przebiegu wschód – zachód, po jej północnej stronie w układzie ulicówki jednostronnej. Część rozproszonych zagród, zbudowana jest przy drodze biegnącej wzdłuż rzeki Pilica, z Żarnowca do Szczekocin.
Układ siedlisk i ich zabudowa pomimo braku tradycyjnych obiektów budownictwa drewnianego, zachowany jest w dawnym rozplanowaniu z budynkami mieszkalnymi zbudowanymi kalenicowo do drogi i budynkami gospodarczymi zlokalizowanymi za domem w głębi działki siedliskowej.
Główną oś układu stanowi droga, prowadząca ze wsi Łany Wielkie przez Brzeziny do Otoli i Jeziorowic. Do tej drogi pod katem prostym dochodzą drogi gminne po obydwóch jej stronach, wzdłuż których skupiają się zabudowania wsi, oraz drogi polne, prowadzące do pół uprawnych i terenów zalesionych.
HISTORIA
Brak wzmianek źródłowych na temat wsi o tej nazwie w gminie Żarnowiec. Układ pourządzeniowy wsi, nawiązujący do sąsiednich podobnych układów, wskazuje na powstanie i wyodrębnienie wsi w połowie XIX wieku.
W świetle źródeł kartograficznych Brzeziny powstały na terenach należących dawniej do zespołu Małoszyce, przez jego podzielenie.
Pierwotnie prawdopodobnie przysiółek jednego z wymienionych wyżej zespołów osadniczych wydzielony w odrębny zespół w trakcie urządzania wsi w 2 połowie XIX wieku.
Lata
|
Ilość domów
|
Ludność ogółem
|
1990 r.
|
|
168
|
2000 r
|
|
178
|
2008 r.
|
|
169
|
Obiekty istniejące w XVIII – przełom XIX/XX wieku
Młyn – 1
Źródła:
- Słownik Geograficzny, 1893, t. XIII s. 789, W. Jaskłowski, Żarnowiec i okolice, 1910,
- Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Żarnowiec – Pracownia urbanistyczno – architektoniczna – „Olkusz” s.c. 2000,
- Urząd Gminy w Żarnowcu.