80. rocznica akcji specjalnej „Koppe”
W niedzielę 14 lipca 2024 r. w miejscowości Udórz odbyła się uroczystość poświęcona pamięci poległych żołnierzy Batalionu „Parasol". Mszę świętą w intencji poległych żołnierzy odprawił ksiądz proboszcz Anatol Bujak.
Po mszy św. delegacje, poczty sztandarowe, przybyli goście oraz mieszkańcy gminy wraz z Orkiestrą Dętą z Chliny przeszli pod płytę pamiątkową „Parasola” w wąwozie, w Udorzu.
Na miejscu potyczki odśpiewano hymn.
Wójt Gminy Żarnowiec - Grzegorz Scelina powitał przybyłych gości, a byli to:
- Dyrektor Instytutu Pamięci Narodowej oddział w Krakowie - dr hab. Filip Musiał
- Wicestarosta Powiatu Zawierciańskiego - Maria Milejska
- Wiceprzewodniczący Rady Powiatu Zawierciańskiego - Jan Grela
- Wójt Gminy Kozłów - Jan Zbigniew Basa
- Reprezentacje Armii Krajowej, Szarych Szeregów, Harcerzy
- Przedstawiciel Jednostki Wojskowej KOMANDOSÓW z Lublińca
- Przewodniczący Rady Gminy Żarnowiec - Kazimierz Gębka
- Radni Gminy Żarnowiec
- Sołtys Sołectwa Udórz
- Dyrektorzy i Kierownicy Jednostek Organizacyjnych, Szkół Podstawowych i Przedszkola
- Mieszkańcy Udorza, Gminy Żarnowiec i przybyli goście.
Harcmistrz Jerzy Sierka przybliżył uczestnikom uroczystości przebieg akcji specjalnej „Koppe” i odczytał Apel Poległych.
Po odegraniu „Roty” przez Orkiestrę Dętą poszczególne delegacje złożyły wiązanki kwiatów. Następnie miały miejsce okolicznościowe wystąpienia: Dyrektora IPN w Krakowie, Wicestarosty Powiatu Zawierciańskiego oraz Wiceprzewodniczącego Rady Powiatu.
Zebrani pod płytą wysłuchali historii przedstawionej przez Pana Andrzeja Nowaka i Pana Roberta Pustułkę dotyczącej uczestniczki akcji - Haliny Grabowskiej „Zety”.
Na zakończenie Wójt Gminy Żarnowiec podziękował wszystkim za przybycie, upamiętnienie tragicznych wydarzeń i zaprosił na okolicznościowy występ dzieci z Przedszkola Publicznego z Żarnowca oraz zespołu regionalnego „Korona Żarnowca” działającego przy Domu Kultury w Żarnowcu.
Wydarzenie uświetnił także przejazd wozu opancerzonego zorganizowany przez Związek Żołnierzy AK Odział w Pilicy.
Gminna Biblioteka Publiczna w Żarnowcu przygotowała obok kaplicy w Udorzu wystawę pt. "80. Rocznica Akcji Specjalnej Koppe”, natomiast z inicjatywy GOKSiT na trasie przemarszu ustawione zostały plansze przypominające ubiegłoroczną rekonstrukcję potyczki.
Słowa podziękowania kierujmy do Koła Gospodyń Wiejskich z Udorza za przygotowanie poczęstunku dla gości.
Akcja specjalna „Koppe”
11 lipca 1944 r. żołnierze batalionu „Parasol”, elitarnego oddziału Kedywu AK przeprowadzili na ulicach Krakowa jedną z najbardziej śmiałych akcji zbrojnych przeciwko niemieckiemu okupantowi. Jej celem był gen. Wilhelm Koppe, wyższy dowódca SS i policji w Generalnym Gubernatorstwie, należący do głównych organizatorów terroru wobec polskiej ludności. Dowództwo Kedywu powierzyło wykonanie zadania oddziałowi dowodzonemu przez Stanisława Leopolda „Rafała”, a na miejsce wykonania wyroku na niemieckim dygnitarzu wybrano róg ul. Powiśle i pl. Kossaka. Auto Koppego zdołało jednak wyminąć blokadę i Niemiec uszedł z życiem. Podczas odskoku kilku akowców poległo, odniosło rany lub dostało się w ręce Niemców, którzy zamordowali ich w więzieniu Montelupich.
Wilhelm Koppe, wyższy dowódca SS i policji, sekretarz stanu do Spraw Bezpieczeństwa po wojnie pracował jako dyrektor w fabryce czekolady w Bonn, ukrywając się pod nazwiskiem Lohmann. Aresztowano go w 1960 roku, dwa lata później zwolniono go z aresztu, a proces umorzono w 1964 roku. Zmarł w wieku 79 lat w roku 1975.
Zdjęcia: GOKSiT Żarnowiec
80. rocznica akcji Koppe - 2024 r. (Ilość zdjęć w galerii: 92)