Aby otrzymać jednolitą płatność obszarową (JPO) od 2023 r., zgodnie z zatwierdzonym 31 sierpnia 2022 r. przez Komisję Europejską Krajowym Planem Strategicznym na lata 2023 2027, rolnicy będą zobowiązani do spełniania nowych warunków.

Warunkowość oparta jest na zbiorze przepisów, które będą musiały być przestrzegane w gospodarstwie jako minimalne normy i wymogi. Składa się ona z: podstawowych wymogów w zakresie zarządzania (Statutory Management Requirements – SMR) oraz norm dotyczących utrzymani gruntów wchodzących w skład gospodarstwa rolnego w dobrej kulturze rolnej zgodnej z ochroną środowiska (Good Agricultural and Environmental Condition – GAEC); które zostały określone w załączniku III do rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 2021/2115.

Teoretycznie rolnicy nadal muszą spełniać warunki wymogów minimalnej zgodności, czyli normy dobrej kultury rolnej, które wchodzą w skład warunkowości dopłat. Wypełnienie dziewięciu norm DKR (z ang. GAEC), będzie bezwzględnym warunkiem otrzymania pomocy w ramach Wspólnej Polityki Rolnej.

KLIMAT I ŚRODOWISKO:

Norma GAEC 1: Utrzymywanie trwałych użytków zielonych w oparciu o proporcję trwałych użytków zielonych w stosunku do użytków rolnych

Udział trwałych użytków zielonych (TUZ) w powierzchni gruntów rolnych w skali całego kraju nie może się zmniejszyć o więcej niż 5% w stosunku do roku referencyjnego 2018.

W przypadku zmniejszenia wskaźnika TUZ o więcej niż 5%, przekształcanie trwałych użytków zielonych jest niedopuszczalne, a rolnicy, którzy je przekształcili, będą zobowiązani do przywrócenia określonej powierzchni gruntu w TUZ lub odtworzenia ich na innym gruncie. Ta norma nie uległa zmianie, ponieważ wskaźnik jest wyższy – rolnicy mogą przekształcać TUZ-y w grunty orne. Należy jednakże pamiętać o bezwzględnym zakazie przekształcania trwałych użytków zielonych oznaczonych jako cenne.

Dotyczy: wszystkich rolników posiadających trwałe użytki zielone.

Norma GAEC 2: Ochrona torfowisk i terenów podmokłych

Na wyznaczonych obszarach podmokłych i torfowiskach rolnicy będą zobowiązani przestrzegać wymogów, które zostaną doprecyzowane przed wdrożeniem normy w 2025 roku, po odpowiednim dostosowaniu i zmianach w Planie Strategicznym.

Norma GAEC 3: Zakaz wypalania ściernisk, chyba że odbywa się to ze względów związanych ze zdrowiem roślin

Zakaz wypalania gruntów rolnych, z wyjątkiem punktowego wypalania roślin, części roślin lub resztek pożniwnych ze względów związanych ze zdrowiem roślin. W przypadku stwierdzenia wypalania na gruntach rolnych, powstałego na skutek zalecenia inspektora Państwowej Inspekcji Ochrony Roślin i Nasiennictwa, które ma na celu niszczenie chorób kwarantannowych roślin, czy działania siły wyższej lub okoliczności nadzwyczajnych, takich jak: poważna klęska żywiołowa w dużym stopniu dotykająca grunty rolne gospodarstwa, sytuacja taka nie będzie traktowana jako niespełnienie normy.

Dotyczy: wszystkich rolników.

WODA:

Norma GAEC 4: Ustanowienie stref buforowych wzdłuż cieków wodnych

Zakaz stosowania nawozów oraz środków ochrony roślin na gruntach rolnych w pobliżu wód powierzchniowych w odległości wynoszącej co najmniej 3 m.

Dotyczy: rolników posiadających użytki rolne położone w sąsiedztwie wód powierzchniowych.

Norma GAEC 5: Zarządzanie orką w celu zmniejszenia ryzyka degradacji i erozji gleby, biorąc pod uwagę nachylenie terenu

Grunty orne położone na stokach o nachyleniu ≥14% uznaje się za utrzymywane zgodnie z normami, jeżeli:

• nie wykorzystuje się ich pod uprawę roślin wymagających utrzymywania redlin wzdłuż stoku
• nie są utrzymywane jako ugór czarny w okresie jesienno-zimowym (od 1 listopada do 15 lutego).

Na gruntach ornych, położonych na stokach o nachyleniu ≥14%, wykorzystywanych pod uprawę roślin wieloletnich oraz w uprawach trwałych (sady – drzewa owocowe) położonych na tych stokach – utrzymuje się okrywę roślinną lub ściółkę w międzyrzędziach.

Dotyczy: rolników posiadających w swoim gospodarstwie grunty orne i uprawy trwałe (sady – drzewa owocowe), położone na stokach o nachyleniu ≥14%.

Norma GAEC 6: Minimalne pokrycie gleby, aby uniknąć pozostawienia gleby niepokrytej roślinnością w najbardziej newralgicznym(-ych) okresie(-ach)

Na powierzchni stanowiącej co najmniej 80% gruntów ornych, wchodzących w skład gospodarstwa rolnego, utrzymuje się okrywę ochronną gleby w okresie od 1 listopada do 15 lutego. Jako spełnienie wymogów normy uznaje się, m.in.: okrywę roślinną (uprawy ozime, trawy na gruntach ornych, międzyplony ozime), pozostawienie ścierniska, grunty pokryte resztkami pożniwnymi czy mulczem.

W uprawach trwałych (sady – drzewa owocowe) utrzymuje się okrywę ochronną gleby w międzyrzędziach w okresie od 1 listopada do 15 lutego.

Dotyczy: rolników posiadających w swoim gospodarstwie grunty orne i uprawy trwałe (sady – drzewa owocowe).

Norma GAEC 7: Płodozmian na gruntach ornych, z wyjątkiem upraw rosnących pod wodą

Gospodarstwa powyżej 10 ha gruntów ornych zobowiązane są do: prowadzenia upraw na powierzchni co najmniej 40% GO, w taki sposób, aby na każdej działce rolnej, na tych gruntach, w porównaniu z rokiem poprzednim, była prowadzona inna uprawa w plonie głównym. Obowiązki te uznaje się za spełnione na danej działce rolnej w przypadku wprowadzenia po zbiorze plonu głównego uprawy wtórej, tj. międzyplonu (ozimego lub ścierniskowego lub wsiewki poplonowej), z okresem utrzymania przez co najmniej 8 tygodni od terminu wysiewu, a w przypadku wsiewki – od terminu zbioru uprawy w plonie głównym.

Jednocześnie, na wszystkich gruntach ornych w gospodarstwie, taka sama uprawa w plonie głównym nie może być prowadzona dłużej niż 3 lata.
Powyższe zasady nie obowiązują w przypadku upraw korzystnie wpływających na poprawę i zachowanie potencjału gleby, takich jak: rośliny bobowate, trawy i inne zielne rośliny pastewne, mieszanki bobowatych drobnonasiennych z trawami, grunty ugorowane oraz uprawy wieloletnie.

Z wdrażania normy wyłączone są gospodarstwa:

• w których więcej niż 75% GO jest wykorzystywanych do produkcji traw lub innych zielnych roślin pastewnych, uprawy roślin strączkowych lub ugorowanych albo stanowi sumę powyższych
• w których więcej niż 75% UR stanowi TUZ lub jest wykorzystywanych do produkcji traw lub innych zielnych roślin pastewnych albo stanowi sumę powyższych.

Gospodarstwa, w których prowadzona jest produkcja ekologiczna zgodnie z rozporządzeniem (UE) nr 2018/848, potwierdzona certyfikatem, uznaje się za spełniające normę DKR 7.

Dotyczy: rolników, którzy dysponują gruntami ornymi:

• o powierzchni gruntów ornych do 10 ha
• w przypadku których więcej niż 75% kwalifikującej się powierzchni użytków rolnych jest trwałymi użytkami zielonymi
• w przypadku których więcej niż 75% gruntów ornych jest:

a) wykorzystywanych do produkcji traw lub innych zielnych roślin pastewnych
b) ugorowanych
c) wykorzystywanych do uprawy roślin strączkowych
d) objętych połączeniem tych zastosowań.

Norma GAEC 8: Minimalny udział powierzchni gruntów ornych przeznaczonych na obszary i elementy nieprodukcyjne, i na wszystkich użytkach rolnych, zachowanie elementów krajobrazu oraz zakaz ścinania żywopłotów i drzew podczas okresu lęgowego ptaków oraz okresu wychowu młodych

Norma w zakresie minimalnego udziału:

• co najmniej 4% gruntów ornych na poziomie gospodarstwa przeznaczonych na obszary i elementy nieprodukcyjne, w tym grunty ugorowane
• co najmniej 7% gruntów ornych na poziomie gospodarstwa przeznaczonych na obszary i elementy nieprodukcyjne, w tym grunty ugorowane oraz międzyplony lub uprawy wiążące azot, uprawiane bez stosowania środków ochrony roślin, z czego 3% stanowią obszary i elementy nieprodukcyjne, w tym grunty ugorowane; w odniesieniu do międzyplonów państwa członkowskie stosują współczynnik ważenia 0,3.

Dotyczy: wszystkich rolników posiadających grunty orne.

Norma GAEC 9: Zakaz przekształcania lub orania trwałych użytków zielonych wyznaczonych jako trwałe użytki zielone wrażliwe pod względem środowiskowym na obszarach należących do sieci Natura 2000

Rolnicy są zobowiązani do przestrzegania zakazu przekształcania lub zaorywania wyznaczonych cennych trwałych użytków zielonych położonych na obszarach Natura 2000.

Dotyczy: rolników posiadających w swoim gospodarstwie trwałe użytki zielone wyznaczone jako cenne, położone na obszarach Natura 2000 i podlegających warunkowości, o której mowa w art. 12 rozporządzenia w sprawie planów strategicznych.
ODSTĘPSTWO!!!

W roku 2023 będzie można włączyć do produkcji grunty ugorowane i nastąpi zwolnienie ze zmianowania upraw, na podstawie rozporządzenia Komisji Europejskiej nr 2022/1317 dotyczącego stosowania norm dobrej kultury rolnej zgodnej z ochroną środowiska (norma GAEC 7 i 8) – odnosi się do roku składania wniosków 2023. Znaczy to, że tak jak w roku bieżącym 2022, grunty zadeklarowane we wniosku jako ugór z uprawą będą
się zaliczały do obszarów nieprodukcyjnych, jednakże z uprawy na tych gruntach należy wykluczyć kukurydzę, soję i zagajniki o krótkiej rotacji (wierzba, topola, brzoza).

W roku 2023 nie będzie obowiązywał przepis normy GAEC 7, dotyczący konieczności zmianowania upraw.

 

Źródło:

https://www.kalendarzrolnikow.pl/