Program azotanowy, mający na celu zmniejszenie zanieczyszczenia wód azotanami pochodzącymi ze źródeł rolniczych, nakłada na gospodarstwa szereg wymogów. Rolnicy powinni być także przygotowani na kontrolę realizacji programu azotanowego.

 

Program azotanowy - jak przygotować się do kontroli? 

Rolnicy mają obowiązek przestrzegania zasad dotyczących stosowania nawozów zawierających azot, czyli znać oraz respektować:

terminy stosowania nawozów

okresy, kiedy rolnicze ich wykorzystanie jest niewłaściwe

warunki stosowania nawozów na terenach o dużym nachyleniu

zalecenia rolniczego wykorzystania nawozów na gruntach zamarzniętych, zalanych wodą lub przykrytych śniegiem

sposoby nawożenia w pobliżu zbiorników wodnych, kanałów, rowów i ujęć wody

odpowiednie wysokości dawek azotu w nawozach naturalnych i mineralnych, warunkujące ich właściwe wykorzystanie przez rośliny uprawne, które zarazem nie spowodują zagrożenia zanieczyszczaniem wód

zabezpieczenia pojemności i konstrukcji miejsc do przechowywania nawozów naturalnych oraz odcieków z przechowywania kiszonek.

Kontrolą poziomu przestrzegania programu azotanowego zajmuje się Inspekcja Ochrony Środowiska (IOŚ) oraz ARiMR. Poniżej zamieszczamy wykaz pytań oraz dokumentów, które rolnik powinien przygotować przed zapowiedzianą kontrolą z Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska.

W związku z kontrolami rolnik powinien posiadać:
opracowany plan nawożenia azotem lub wyliczenia maksymalnych dawek azotu
ewidencję zabiegów stosowania nawozów zawierających azot (w formie papierowej lub w postaci elektronicznej, zapisów własnych czy też
dziennika itp.)
mapkę/szkic działek z lokalizacją tymczasowej pryzmy obornika na gruncie i datą jej założenia (jeśli dotyczy) umowę zbycia lub nabycia nawozu naturalnego (jeśli dotyczy) zbiornik do przechowywania nawozów naturalnych płynnych przez okres 4 m-cy (jeśli dotyczy)
dokument dotyczący opóźnionego terminu zbioru (poplon, burak cukrowy, kukurydza, warzywa) i zakładania po nim uprawy jesiennej – z datą
nawożenia, rodzajem i dawką nawozu, terminem siewu jesiennej uprawy (jeśli dotyczy).

W trakcie kontroli odbywa się lustracja gospodarstwa, ze szczególnym zwróceniem uwagi na:
urządzenia i miejsca przechowywania odchodów zwierzęcych
miejsca magazynowania kiszonek
sposoby stosowania nawozów na stokach oraz w pobliżu wód
prawidłowość planu nawożenia azotem
weryfikację umów dotyczących nabycia/sprzedaży nawozów naturalnych
sprawdzenie rejestru zabiegów agrotechnicznych.

Na dzień kontroli rolnik powinien przygotować wymagane dokumenty, a zwłaszcza:
akt własności, umowę dzierżawy, numer działki, na której zlokalizowane jest gospodarstwo, oraz numery działek z dostępem do cieków wodnych
mapkę z planem rozmieszczenia budynków w gospodarstwie wraz z podaniem powierzchni/pojemności dla:
‒ budynku przeznaczonego dla zwierząt
‒ płyty obornikowej
‒ zbiorników na gnojówkę/gnojowicę

wniosek o przyznanie płatności obszarowych

plan nawożenia azotem lub obliczenia maksymalnych dawek azotu

ewidencję zabiegów agrotechnicznych

mapkę lub szkic umiejscowienia pryzmy z obornikiem, jeżeli obornik jest przechowywany bezpośrednio na gruncie

ostatnio otrzymaną fakturę lub dokument potwierdzający odbiór padłych zwierząt

rejestr zwierząt gospodarskich: wskazujący

obsadę zwierząt w dniu kontroli z podziałem na grupy technologiczne oraz liczbę zwierząt – stan średnioroczny DJP

ostatnio wystawiony dokument potwierdzający zdanie opakowań po ŚOR

numer rejestrowy BDO (Bazy Danych o Odpadach) w przypadku posiadania gruntów pow. 75 ha

zaświadczenie o zgłoszeniu silosów – dotyczy silosów pow. 50 Mg (Megagram to inaczej tona)

zaświadczenie o zgłoszeniu instalacji (dot. gospodarstw od 40 lub od 60 DJP)*

obliczenia ilości nawozów naturalnych wytwarzanych w gospodarstwie i przeznaczonych do przekazania oraz umowę na zbycie/nabycie nawozów naturalnych

w przypadku pozwoleń zintegrowanych – dokumenty wynikające z pozwolenia.

Przykładowe pytania zadawane w trakcie kontroli dotyczące gospodarstwa:
Jaka jest liczba stanowisk przeznaczona dla zwierząt w budynku inwentarskim? Czy system utrzymania zwierząt jest ściołowy/bezściółkowy?
Jaka jest liczba zwierząt? (dane z IRZ, stan średnioroczny DJP, obrót stada)
Jakie jest miejsce i sposób magazynowania nawozów naturalnych? Czy posiadany zbiornik na nawozy naturalne płynne umożliwia ich przechowywanie przez okres 6 miesięcy, a nawozów naturalnych stałych na płycie przez 5 miesięcy? (docelowo dla gospodarstw mających do 210 DJP – wielkości obowiązujące od 1 stycznia 2025)
Czy obornik przechowywany jest w formie pryzmy bezpośrednio na gruncie?
Czy budynek inwentarski ma nieprzepuszczalną powierzchnię?
Czy budynek inwentarski jest wyposażony w wentylację mechaniczną?
Czy na terenie gospodarstwa znajdują się silosy zbożowe/paszowe? Czy dokonano zgłoszenia instalacji?
Jakie maszyny i urządzenia są wykorzystywane w gospodarstwie?
Czy w gospodarstwie wytwarzana jest kiszonka?

Gdzie i w jakiej odległości od zbiorników i ujęć wody jest ona przechowywana? (25 metrów)
Jak zabezpieczona jest kiszonka: przed czynnikami atmosferycznymi, a także przed przedostaniem się odcieku do gruntu?
Gdzie są myte rozsiewacze nawozów i sprzęt do aplikacji nawozów? W jakim miejscu wylewana jest woda z mycia rozsiewaczy nawozów
– w jakiej odległości od brzegu rowów, cieków i zbiorników wodnych? (25 metrów)

Jakie kary grożą rolnikowi?

Wykrycie nieprawidłowości w czasie kontroli ARiMR może skutkować zmniejszeniem lub nieprzyznaniem płatności w danym roku, wieloletnimi sankcjami lub całkowitym wykluczeniem z ubiegania się o pomoc. Inspekcja Ochrony Środowiska, zależnie od zakresu i stopnia naruszenia postanowień Programu azotanowego, może skorzystać z możliwości wydawania decyzji nakazujących usunięcie w określonym terminie stwierdzonych nieprawidłowości i/lub ustalenia obowiązku uiszczenia opłaty za naruszenie zapisów Programu azotanowego.

* Zgłoszenie obejmuje instalacje niewymagające pozwolenia na wprowadzanie gazów i pyłów.

Zgłoszeniu podlega chów lub hodowla zwierząt o obsadzie:
od 40 DJP, jeżeli budynek inwentarski zostanie zlokalizowany w odległości nie mniejszej niż 100 m od zabudowy mieszkaniowej sąsiada i na terenach objętych formami ochrony przyrody
od 60 DJP na pozostałych terenach.

 

Źródło:

https://www.kalendarzrolnikow.pl/